Өкілетті органдар арасында өзара әрекеттесуді құру

2015 жылғы 5 тамызда Қарабалық ауданы бойынша мемлекеттік кірістер басқармасының бастамасымен Қарабалық аудандық соттың залында соттың, прокуратураның, аудандық әкімдіктің, Қарабалық ауданының ішкі істер мен шекара қызметі қызметшілерінің қатысуымен, «Лицензиясыз (үйден), сонымен бірге есеп-бақылау маркасыз немесе белгіленбеген үлгісі бар маркасыз алкоголь өнімін өткізу, осы сұрақтар жөнінде өкілетті органдармен өзара әрекет ету» атты дөңгелек үстел өткізілді.

Дөңгелек үстелдің мақсаты: ресей өндірісі алкоголь өнімін, лицензиясыз және тіркеусіз, заңсыз айналымына тыйым салу бойынша өкілетті органдар арасында өзара әрекеттесуді құру.

Баяндаумен – Қарабалық ауданы бойынша Мемлекеттік кірістер басқармасының басшы орынбасары - Чучкалов Виталий Игоревич талқылып шықты, ол Қазақстан Республикасының негізгі тапсырмалары боп азаматтардың денсаулығын қорғау, сондай-ақ азаматтардың сапалы өнімге құқықтарын іске асыру, кәмелетке толмағандар арасында жастай маскүнемдікке болдырмау болатынын атап айтты. Осы тапсырмаларды іске асыру үшін Қазақстан Республикасында алкоголь өнімін өткізудің ережелерін, алкоголь өнімі айналымы шарттарын, сонымен бірге алкоголь өнімі айналымы саласында қызметті лицензиялаудың міндеттемесін, Қазақстанда алкоголь өнімін сатуға арналған лицензияны белгілейді.

Бүгінгі күнге қарай өзекті мәселе жалпы алкогольді сату емес, бұл оны салық органдарда лицензиясыз және тіркеусіз өткізу, яғни атап айтқанда үйден сату болып табылады. Ауылдарда, кенттерде көптеген алкогольді жай, үйден лицензиясыз, көбісі ресей өндірісі алкоголь өнімін машиналардан және т.б. сатып, яғни жай сөзбен айтқанда заңсыз сататыны туралы құпия емес. «Этил спирті мен алкоголь өнімінің өндірілуін және айналымын мемлекеттік реттеу туралы» Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 16 шілдедегі № 429 Заңы 9 бабы этил спиртi мен алкоголь өнiмi айналымының және олардың орын өзгертудің шарттарын анықтайды және 3-т. алкоголь өнiмiн сақтау және өткізу тиісті лицензиясы болмаса тыйым салынады деп айтылған.

Бірақ та дөңгелек үстелдің біздің тақырыптың ең басты сұрағы – осы сұрақты кім әкімшілік етеді, яғни лицензиясыз алкогольдің сатылуына кім бақылау жасайды.

Міне осылайша, мемлекеттік кірістер органдарынан басқа әкімшілік құқықбұзушылық хаттамасын құруға әкімшілік құқықбұзушылықтар Кодексінің 804-б. сәйкес ішкі істер органдарының луазымды тұлғалары да құқылы.

Сонымен, ішкі істер органдары ҚР ӘҚБК 463-б. сәйкес хаттамаларды құрып оларды сотқа жолдауға құқылы, яғни (үйден) лицензиясыз алкоголь өнімін өткізудің дәлелін анықтағанда, учаскелік инспекторлары ҚБ туралы хаттаманы құруға құқылы. Жоғарыдағы аталғанның негізінде, алкогольді сатуға бақылауды ішкі істер органдарының луазымды тұлғалары тиісті және міндетті.

Дөңгелек үстелдің екінші сұрағы – бұл есепке алу-бақылау маркасы жоқ немесе белгісіз бір үлгідегі маркасы бар алкоголь өнімін өткізу.

         Аудан шекаралас болғандықтан, біздің ауданда ресей өндірісі алкоголь өнімін белсенді түрде өткізілетіні ешкімге де құпия емес.

         Басқармамен жыдың басынан  бастап осы уақытқа дейін ҚБ 4 хаттамасы құрылды және сотқа жолданды. Сотен барлығы үшін айыппұл қолданып алкоголь өнімі тәркіленген.

         ҚБ туралы кодексте 283-б. көзделген, ол бойынша біз қазір жұмыс жасап жүрміз.

    Сонымен осы бапта, ЕБМ-сыз акциз асты өнімді сақтау, өткізу және (немесе) тасымалдау түрінде жасалған, акцизді және (немесе) есепке алу-бақылау маркаларымен таңбалауға жататын, акциз асты тауарлардың айналымы анық жазылған, яғни асты өнімді сақтау, өткізу немесе тасымалдау дәлелін анықтаған кезде ҚБ хаттамасы құрылуға тиіс және қажетті.

Бізде мысал бар: шекара қызметшілерімен «Қайрақ» шекара бекетінде ресей өндірісі алкоголь өнімі бар машинаны тоқтатты, материал Қостанай облысы бойынша МКД жолданған, содан кейін бізге, біз хаттаманы құрып оны сотқа жолдадық. Сот әкімшілік жауапкершілікке тартып барлық өнімді тәркілеп 50 ЕАК тартты.

Бақа мысал: АІІБ қызметшілерімен  ресей өндірісі алкоголь өнімі бар машинаны тоқтатты, материалдар жіберілді, бізбен хаттаманы құрылып оны сотқа жолдадық. Сот құқықбұзушыны әкімшілік жауапкершілікке тартты.

Бұлардың бәрі заңсыз алкоголь өнімімен жұмыс бойынша өкілетті органдардың өзара әрекет етудің мысалдары, бірақ олар жеке-дара, себебі  өкілетті органдардың әлсіз өзара әрекеттесуі де болар.

Мемлекет басшысы Н.А.Назарбаевпен қойылған тапсырмаларды іске асыру мақсатында, барлық мемлекеттік органдарға, әсіресе құқыққорғау органдарға тығыз байланысты орнату қажет.

Кездесудің қорытындылары бойынша Дөңгелек үстелдің барлық қатысушылары осы бағытта қызмет етіп лицензиясыз, тіркеусіз, сондай-ақ есепке алу – бақылау маркалары бар немесе белгіленбеген үлгісі бар маркасыз алкоголь өнімін өткізуге тыйым салуға барлық қажетті шараларды жүргізуге дайындығын білдірді.